مقررات صادرات چیست؟ بررسی قوانین گمرک و استانداردها در کشور عراق

قانون تعرفه گمرک واردات در کشور عراق

با شروع دورانی جدید در کشور عراق پس از فروپاشی رژیم بعث، بسیاری از سازمان‌ها در قوانین و مقررات خود تغییرات گسترده‌ای ایجاد کردند که هدف همه آن‌ها تسهیل در کسب و کار بین‌المللی و متعاقباً بهبود سرمایه‌گذاری خارجی بوده است. در سال 2010 بود که دولت عراق بند 22 را به قانون تعرفه‌های گمرکی اضافه کرد. این قانون جدید در واقع جدول تعرفه جدیدی را معرفی می‌کند که بر اساس سیستم طبقه‌بندی متناسب شده عمل می‌کند و نرخ تعرفه‌های جدید بر اساس این قانون در بازه 0/5 تا 30 درصد قرار خواهند گرفت.

در مورد گذرگاه‌های قرار گرفته در اقلیم کردستان، دولت محلی مسئول جمع‌آوری درآمد‌های حاصل از گمرک است که باید درصدی از این درآمد را به دولت مرکزی عراق اختصاص دهد. در حال حاضر دولت محلی اقلیم کردستان تعرفه گمرکی حداقل 3 درصد را بر محصولات غیر غذایی، پزشکی و پوشاک وضع کرده است.

مراحل و مدارک لازم برای صادرات به کشور عراق

شرکت‌های ایرانی که در تلاش برای صادرات به کشور عراق هستند باید مطابق با قوانین گمرکی کشور عراق عمل کنند. به طور کلی صادرات به کشور عراق طبق مراحل زیر صورت می‌گیرد که مدارک و مستندات لازم نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

1. بازاریابی و یافتن بازار مناسب و مطمئن اولین و مهم‌ترین قدم در صادرات است. بازاریابی که به معنای شناخت از بازار است به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد. مذاکره با خریداران، استفاده از اطلاعات و آمارهای رسمی و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی از مهم‌ترین این روش‌ها هستند.
2. پس از بازاریابی صادرکننده باید مجوز صدور کالا را از وزارتخانه‌های صنعتی یا کشاورزی و یا بازرگانی کسب نماید ولی در حال حاضر صدور اغلب کالاها نیاز به اخذ مجوز ندارد و فقط برای کالاهای خاصی مجوزهای موردی صادر می‌شود.
3. صادرکننده برای تعیین قیمت کالاهای صادراتی خود باید به کمیسیون نرخ‌گذاری مراجعه کند. این کمیسیون مرکب از نمایندگان وزارت بازرگانی، سازمان توسعه تجارت ایران، وزارت صنایع و معادن، گمرک جمهوری اسلامی ایران و بانک مرکزی می‌باشند. پس از تعیین قیمت کالاهای صادراتی، صادرکننده باید که معادل قیمت‌های تعیین شده ارز به بانک مرکزی معرفی کند.
4. صادرکننده باید پیش فاکتور که حاوی مشخصات کالا و فروشنده آن است را به زبان عربی یا انگلیسی برای خریدار ارسال نماید.
5. صادرکننده در این مرحله باید کالا را تهیه و مطابق با توافق به عمل آمده که مطابق با استانداردهای گمرک کشور عراق است بسته‌بندی نماید.
6. گواهی بازرسی که معمولاً مورد درخواست خریدار است توسط مؤسساتی که موارد توافق طرفین قرار گرفته است صادر می‌شود. پیش‌تر در مقالاتی جداگانه در مورد شرکت‌های بین‌المللی بازرسی که در حال حاضر با کشور عراق در حال فعالیت هستند، بحث شد.
7. صادرکننده در مرحله بعد باید فاکتور فروش کالای خود را صادر و به تائید اتاق بازرگانی محل برساند و اتاق بازرگانی گواهی مبدأ کالا را صادر خواهد نمود. این فاکتور باید به زبان عربی یا انگلیسی باشد اما تمامی اعداد داخل آن باید به زبان انگلیسی درج شده باشند.
8. صادرکننده با ارائه مدارک لازم از جمله قیمت مصوب کمیسیون نرخ‌گذاری باید پیمان ارزی به بانک (اداره تهاتر و امور صادراتی) بسپارد. در حال حاضر که شرایط صادرات آسان‌تر شده است به جای پیمان ارزی، صادرکننده یک ورقه تعهد ارزی از بانک دریافت و پس از امضای آن متعهد به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات می‌شود.
9. صادرکننده با یکی از شرکت‌های معتبر حمل و نقل بین‌المللی قرارداد حمل منعقد می‌کند و همچنین کالا را تا رسیدن به مقصد بیمه می‌کند. پیش‌تر در مقاله حمل و نقل بین‌المللی به طور مفصل در مورد چگونگی و انواع حمل و نقل بین‌المللی بحث شد.
10. در این مرحله کالا به گمرک حمل می‌شود و اظهارنامه خروجی یا صادراتی تنظیم و به گمرک ارائه می‌گردد. پس از ارزیابی کالا و پلمپ کردن بسته‌ها جواز خروجی یا همان پروانه صادراتی صادر می‌شود.
11. صادرکننده جواز خروجی را به شرکت حمل و نقل بین‌المللی تحویل می‌دهد و این شرکت بر اساس آن بارنامه حمل صادر و کالا را از گمرک بارگیری و به مقصد یعنی کشور عراق حمل می‌کند.

چگونگی عملکرد گمرک کشور عراق

کالاهای وارد شده به گمرک عراق باید فرآیند بازرسی پیش از واردات را به موفقیت طی کنند. هم راستا با قانون شماره 54 سال 1979 (بند 3/ ماده 8) سازمان استاندارد و کنترل کیفیت (COSQC) مسئولیت اجرای آزمایش، بررسی، بازرسی و کنترل کیفیت را بر عهده دارد. فرایند بازرسی در گمرک توسط سازمان استاندارد به دو شرکت بین‌المللی واگذار شده است. این فرآیند به شرح زیر اجرا می‌شود.

•  درخواست صدور جواز واردات با مشخص کردن زمان و محل ورود به داخل کشور
•  ارائه پیش فاکتور
•  ارائه اعتبارنامه معتبر
•  ارائه مدارک و مستندات مبنی بر مطابقت از جمله گزارش آزمایش‌های صورت گرفته بر کالای وارداتی، گواهینامه‌های کنترل کیفیت و گزارش‌های بررسی
•  ارائه مدارک مربوط به سیستم مدیریت کیفیت شرکت از جمله ایزو 9000 و ایزو22000

با ارائه کامل تمامی این موارد درخواست شده، یکی از دو شرکت بازرسی بین‌المللی تطابق مستندات و کالا‌ها با الزامات فنی و استانداردهای کشور عراق را تائید می‌کنند. شایان ذکر است که برنامه زمانی بازرسی می‌تواند متفاوت و شامل مواردی همچون بازرسی فیزیکی بار، نمونه‌گیری و آزمایش‌های بیشتر باشد.

بعد از اتمام فرآیند تائید و تطابق توسط این دو شرکت، صادرات کننده باید صورت حساب نهایی و مدارک حمل و نقل را به منظور صدور مجوز تطابق ارائه کند. این مجوز یکی از مهم‌ترین مدارک مورد نیاز برای صادرات کالا از طریق گمرک به کشور عراق است.

شایان ذکر است که صادرات از طریق گمرک‌های اقلیم کردستان با دیگر نقاط عراق متفاوت است. به طوری که در اقلیم کردستان نیازی به بازرسی‌های پیش از واردات نیست و به دلیل هزینه‌های پایین‌تر، نرخ کمتر تعرفه‌های گمرکی و پروسه‌های اداری ساده‌تر در گمرک‌های تحت کنترل اقلیم کردستان به ویژه در مقایسه با شهرهایی مانند بصره، بسیاری از شرکت‌ها به استفاده از گمرک‌های تحت کنترل دولت محلی اقلیم کردستان روی آورده‌اند.

قوانین و مقررات استاندارد در کشور عراق

کشور عراق عضوی از سازمان بین‌المللی استانداردسازی است. سازمان استاندارد و کنترل کیفیت (COSQC) مسئولیت نظارت بر کیفیت محصولات وارداتی را در کشور عراق بر عهده دارد. قانون استاندارد و کنترل کیفیت شماره 54 سال 1979 دسته‌بندی‌های مختلفی را تحت نظارت سازمان استاندارد قرار داده است. تقریباً تمامی کالاهای وارد شده به کشور عراق باید از استانداردهای شرکت بیروریتاس (BV) تبعیت کنند.

سخن آخر

بسیاری از شرکت‌هایی که در طلب فعالیت در بازارهای بالقوه کشور عراق هستند باید اطلاعات خوبی در مورد قوانین صادرات و واردات، گمرک و استانداردهای این کشور داشته باشند. قوانین گمرک عراق و اقلیم کردستان تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. همه کالاهای وارد شده به کشور عراق باید مجوز لازم مبنی بر تطابقت کامل با استانداردهای تعریف شده توسط کشور را داشته باشند که توسط شرکت‌های بازرسی بین‌المللی صادر می‌شوند.

لطفا نظرات و پیشنهادات خود را به جهت بهبود در امر تولید محتوا با ما در میان بگذارید.

منابع:

https://photos.state.gov/libraries/iraq/216651/Dossiers/Doing_Business_in_Iraq_CCG_2012.pdf
http://amereller.com/wp-content/uploads/2016/10/Amereller-Iraq-Business-Guide-2014.pdf
https://investingroup.org/publications/kurdistan/how-to-start-up/