ترکمنستان : با قوانین سرمایه گذاری در این کشور آشنا شوید

برای شروع سرمایه گذاری در ترکمنستان به چه قانون و مقرراتی باید آگاه باشید؟

در چند مقاله به طور مفصل در مورد شرایط جغرافیایی و سیاسی کشور ترکمنستان خواهیم پرداخت. با توجه به وجود مرز زمینی و آبی مشترکی که میان ایران و این کشور وجود دارد، موضوع روابط تجاری و سرمایه گذاری در کشور ترکمنستان بیش از پیش خود را مهم جلوه می‌دهد. شروع سرمایه گذاری در این کشور به یک سری دانسته‌هایی در خصوص قوانین مختلف نیاز دارد که موضوع بحث این مقاله از سندباد نیز است. در ادامه با مروری از قوانین سرمایه گذاری و سیاست‌های کلی این کشور در خصوص جذب سرمایه گذار با ما همراه باشید.

چرا کشور ترکمنستان؟

ترکمنستان از جمله کشورهای نفت خیز جهان و همسایه ایران است که در چند دهه گذشته با توجه به سرمایه‌های طبیعی که در اختیار داشته است نتوانسته است آن‌چنان که باید رشد اقتصادی خوبی داشته باشد. به طور کلی در دوران ریاست جمهوری پیشین، این کشور در میان کشورهای نفت خیز جهان دارای کمتری رشد اقتصادی بود که این اصلاً خبر خوبی برای دولتمردان این کشور نبود.

با روی کار آمدن دولت جدید، سیاست‌های جدید در خصوص جذب سرمایه وضع شد. در حال حاضر، فضا برای سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی در این کشور مناسب‌تر شده و دید مثبتی نسبت به سرمایه گذاری خارجی در این کشور ایجاد شده است.

سرمایه گذاری در کشور ترکمنستان

فضای بسته حاکم بر این کشور در سال‌های گذشته سبب شد تا حجم سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی انجام شده در صنعت نفت و گاز و سایر صنایع این کشور این کشور نسبت به دیگر همسایگان آن کمتر باشد. همین امر سبب شد تا دولت‌های این کشور رایزنی‌های بسیاری با شرکت‌های خارجی سرمایه گذار در صنعت نفت و گاز انجام داده و زمینه را برای جذب سرمایه‌های خارجی فراهم آورد، به دنبال اعلام آمادگی کشور ترکمنستان برای جذب سرمایه گذاری خارجی، شرکت‌های نفتی کشورهای انگلستان، اتریش و آمریکا از این پیشنهاد استقبال کردند. میزان نرخ رشد اقتصادی این کشور در چند دهه گذشته در شکل زیر نشان داده شده است.

چالش‌های بسیاری در اقتصاد و به ویژه در زمینه سرمایه گذاری این کشور وجود داشت که به سرمایه گذاران اجازه نمی‌داد به سادگی از فرصت‌های ایجاد شده استفاده کنند. قوانین سخت سرمایه گذاری، نرخ‌های بالای مالیات و عدم حمایت دولت از پروژه‌ها از مهم‌ترین موانع رشد سرمایه گذاری در این کشور بود. در ترکمنستان با وجود حجم بالای منابع انرژی، سرمایه گذاران خارجی نمی‌توانند مالکیت زمین‌های دارای ذخایر معدنی با منابع انرژی را، تحت تملک خود داشته باشند. در این راستا رئیس‌جمهور نخستین گام را اصلاح قوانین سرمایه گذاری خارجی کشور تعیین نمود و در روز اول اکتبر سال ۲۰۰۷ قانون تازه سرمایه گذاری خارجی تائید شد. در همین رابطه در شکل زیر میزان افزایش سرمایه گذاری خارجی در این کشور به وضوح قابل مشاهده است.

بر اساس این قانون، سرمایه گذاران خارجی می‌توانند از امکان اجاره زمین برای مصارف صنعتی و سرمایه گذاری در دوره زمانی بلند مدت و با هزینه کم استفاده کنند. تدوین قوانین ایجاد منطقه آزاد اقتصادی و تعدیل قوانین گمرکی، از دیگر تغییراتی بود که برای جذب سرمایه گذاران خارجی به این کشور وضع شد. یکی دیگر از مشکلات، عدم وجود خط لوله انتقال گاز طبیعی ترکمنستان به اروپا، بدون عبور از خاک کشور روسیه است. در شکل زیر نرخ و میزان تولید نفت خام و گاز در چند دهه گذشته در این کشور نشان داده شده است.

در این راستا طرح‌هایی برای ساخت خط لوله‌ای که گاز را از دریای خزر به اروپا صادر کند و یا خط لوله‌ای که گاز ترکمنستان و قزاقستان را از طریق آذربایجان، گرجستان و ترکیه به بازار مصرف اتحادیه اروپا برساند، ارائه شده است. ضعف در بسیاری از زمینه‌ها مانند بسترهای سرمایه گذاری، زیرساخت‌های تجاری و قوانین حقوقی برای شرکت‌های خارجی فعال در ترکمنستان، از دیگر موانعی است که تاکنون سرمایه گذاران را از حضور در این کشور باز داشته است. ولی به طور کلی، تغییرات ایجاد شده در قوانین سرمایه گذاری کشور ترکمنستان، سرمایه گذاران خارجی را به حضور در این کشور تشویق خواهد نمود. با توجه به اصلاحاتی که دولت انجام داده است، سرمایه‌گذاری‌های خارجی بسیار بهبود یافته است. در شکل زیر می‌توانید درصد سهم سرمایه گذاری‌های خارجی در تولید ناخالص داخلی این کشور را مشاهده کنید.

به چه طریقی می‌توان در ترکمنستان سرمایه گذاری کرد؟

با توجه به اصلاحاتی که دولت‌های جدید در ساختار سیاسی و اقتصادی این کشور به منظور بهبود میزان سرمایه گذاری‌های کلان خارجی صورت داده‌اند، بد نیست بدانیم که سرمایه گذاری در این کشور از طریق زیر صورت می‌گیرد.

• مشارکت با اشخاص حقیقی و حقوقی ترکمن در شرکت‌های مشترک.
• ایجاد شرکت‌هایی که به صورت کامل به سرمایه گذاران خارجی تعلق دارند و یا خرید مالکیت کارخانه‌های موجود
• خرید اموال منقول و غیر منقول، به استثنای اموالی که خرید آن‌ها بر اساس قوانین محدود شده است.
• ارائه وام و اعتبارات خارجی

مزایای سرمایه گذاری در کشور ترکمنستان

در راستای اصلاحاتی که در سیاست‌های کلی جذب سرمایه گذاری‌های خارجی در کشور ترکمنستان صورت گرفته است، دولت این کشور مزایای و به اصطلاح مشوق‌هایی را برای کسانی که در این کشور اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند در نظر گرفته است که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند.

• شرکت‌های با سرمایه خارجی و شعب شرکت‌های خارجی حق دارند محصولات کالاها و خدمات خود را بدون مجوز صادر و نیز محصولات مورد نیاز خود را وارد کنند.
• سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی که فعالیت خود را در مناطق اقتصادی تجارت آزاد انجام می‌دهند، حق دارند بر اساس قوانین و مقررات ترکمنستان و با در نظر گرفتن برگشت سرمایه، قطعه زمینی را اجاره نمایند.
• ثبت کردن طرح‌های سرمایه گذاری و نیز ثبت شرکت‌های با سرمایه خارجی، شعب و نمایندگی‌های آن‌ها که در مناطق اقتصادی تجارت آزاد در احداث ساختمان‌ها و بهره برداری از پروژه‌ها فعالیت دارند، بدون دریافت عوارض ثبت دولتی انجام می‌شود.
• سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی که در مناطق اقتصادی تجارت آزاد فعالیت می‌کنند، از معافیت‌هایی مانند پرداخت عوارض کنسولی و عوارض ثبت، پرداخت عوارض ثبت قراردادها در اداره بورس، پرداخت عوارض دولتی بابت صدور مجوز و تمدید آن، پرداخت اجاره زمین بر اساس شرایط و مقررات در نظر گرفته شده در قوانین کشور ترکمنستان و پرداخت مالیات به صندوق‌های غیر بودجه‌ای تعیین شده در قوانین ترکمنستان برخوردار هستند.
• صدور گواهی استاندارد دستگاه‌ها و لوازمی که توسط سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی و نیز توسط پیمانکاران دست دوم آن‌ها ساخته شده و وارد مناطق آزاد اقتصادی می‌شوند، بدون پرداخت عوارض انجام می‌شود.
• در رابطه با طرح‌های اولویت دار در زمینه توسعه اجتماعی و اقتصادی، ایجاد اشتغال و افزایش صادرات ترکمنستان، می‌توان تسهیلات بیشتری برای سرمایه گذاران و شرکت‌های با سرمایه خارجی در نظر گرفت.

قوانین استفاده از درآمد در کشور ترکمنستان

در خصوص اینکه سرمایه گذارانی که قصد به راه اندازی کسب و کاری و تجارتی را در داخل خاک کشور ترکمنستان می‌گیرند، دولت این کشور به آن تضمین‌هایی را در خصوص توانایی استفاده از درآمدهایی که کسب می‌کنند ارائه می‌دهد. در این خصوص بهتر است که نکات زیر را مدنظر داشته باشد.

• سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی، حق دارند بر اساس قوانین کشور ترکمنستان در بانک‌های این کشور حساب‌های ارزی افتتاح کنند.
• سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی پس از پرداخت مالیات و دیگر پرداخت‌های تعیین شده در قوانین ترکمنستان، می‌توانند درآمد و سود خود را آزادانه در این کشور مصرف کنند.
• سرمایه گذاران خارجی می‌توانند درآمد حاصل از سرمایه گذاری در سهام و شرکت‌ها در خاک ترکمنستان، هم‌چنین وجوه حاصل از انحلال شرکت با سرمایه خارجی و یا فروش اموال سرمایه گذاری شده، حق اموال و حق اختراع حاصل از فعالیت‌های فکری را، آزادانه از این کشور خارج کنند.
• تبدیل وجوه و حواله جات مرتبط با سرمایه گذاری خارجی به ارزهای خارجی توسط سرمایه گذاران و شرکت‌های با سرمایه خارجی، بر اساس قوانین ترکمنستان انجام می‌شود.

مزایای سرمایه گذاری در مناطق آزاد تجاری ترکمنستان

هدف این کشور از وضع قوانین خاص در مناطق اقتصادی تجارت آزاد، توسعه اقتصادی، علمی و صنعتی و نیز جذب سرمایه گذاران خارجی به ترکمنستان است. بر اساس تعریفی که در این قانون وجود دارد، منطقه اقتصادی تجارت آزاد، محوطه تفکیک شده مخصوص با مرزهای معین و دارای چارچوب مقرراتی ویژه است. در محوطه مناطق اقتصادی تجارت آزاد، انواع فعالیت‌های اقتصادی، تجاری، مالی و مواردی من جمله توسط بخش غیر دولتی ترکمنستان و سرمایه گذاران خارجی، به جز موارد ممنوع بر اساس قانون این کشور، قابل اجرا خواهد بود.

در راستای اصلاحاتی که دولت‌های ترکمنستان در خصوص جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاری‌های خارجی صورت داده‌اند، قوانین و مقررات حاکم بر مناطق آزاد اقتصادی و تجاری کشور را نیز تغییر داده‌اند. به طوری که قانون مناطق اقتصادی تجارت آزاد ترکمنستان برای سرمایه گذاران خارجی مشوق‌هایی در نظر گرفته است. بر اساس بخش اول این قانون، موارد زیر بیان می‌شود.

• ترکمنستان نظارت بر حقوق و منافع قانونی فعالان اقتصادی در مناطق آزاد اقتصادی را تضمین می‌نماید.
• صادرات محصولات در مناطق اقتصادی تجارت آزاد، به جز موارد خاصی که فهرست آن‌ها توسط کابینه وزرا تعیین می‌شود، شامل سهمیه بندی و دریافت مجوز نیست. محصول هنگامی به عنوان کالای تولید شده در مناطق اقتصادی تجارت آزاد محسوب می‌شود که ارزش افزوده آن در اثر تغییرات در محوطه این مناطق، بیش از سی درصد بهای آن باشد.
• شرکت‌ها و سازمان‌ها مجازند با کالا یا خدمات تولید شده در مناطق اقتصادی تجارت آزاد عملیات واسطه گری با تهاتر انجام دهند. واردات کالا یا خدمات به مناطق اقتصادی تجارت آزاد بدون نرخ گذاری با دریافت مجوز انجام می‌شود.
• در مناطق اقتصادی تجارت آزاد، ملی سازی اموال عاملان اقتصادی (سرمایه گذاران) و توسط دولت مجاز نیست.
• در منطقه اقتصادی تجارت آزاد، هیچ گونه تبعیضی برای شرکت‌هایی که با سرمایه گذاری خارجی هستند، در برابر شرکت‌های داخلی اعمال نمی‌شود. هم‌چنین اقدامی برای مصادره سرمایه گذاری‌های خارجی (ملی سازی، تعطیل سازی و ...) یا موارد مشابه دیگر، انجام نمی‌شود.
• توقیف دائمی اموال سرمایه گذاری شده تا زمانی که سرمایه گذار تعهدات خود را به پایان برساند، مجاز نیست.
• تصرف یا توقیف تحمیلی تنها هنگامی می‌تواند با صدور رأی دادگاه انجام شود که غرامت با جبران خسارت به سرمایه گذار پرداخت شود. میزان غرامت باید برابر با ارزش واقعی سرمایه تصرف شده بر مبنای نرخ بازار، با برآورد سود پیش بینی شده باشد.
• پرداخت خسارت توقیف و تصرف اموال با همان ارزی صورت می‌پذیرد که سرمایه گذاری در ابتدا توسط آن انجام شده است. انتقال درآمد سرمایه گذاران خارجی که در منطقه اقتصادی تجارت آزاد فعالیت می‌کنند به صورت ارزی به خارج از کشور، پس از پرداخت مالیات، تضمین می‌شود.
• در مناطق اقتصادی تجارت آزاد، سرمایه گذاران خارجی دارای حق نامحدود برای تبدیل، انتقال، ودیعه گذاری و صدور ارز حاصل از فعالیت خود به خارج از کشور و توقف سرمایه گذاری هستند.
• ارگان‌های دولتی و مسئولین محلی نمی‌توانند از رفت و آمد آزادانه اتباع ترکمنستان میان مناطق اقتصادی تجارت آزاد و مناطق دیگر جلوگیری کنند.

سرمایه گذاران در کشور ترکمنستان باید از چه قوانین پیروی کنند؟

بر اساس قوانین این کشور، فعالیت سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی از لحاظ حقوقی، پیرو مقررات و شرایط زیر است.

• سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی، از رژیم حقوقی ملی برخوردار هستند. منظور از رژیم حقوقی ملی این است که وضعیت حقوقی فعالیت سرمایه گذاران خارجی، شرکت‌های با سرمایه خارجی و استفاده از سود حاصله از عملیات سرمایه گذاری، نباید بدتر از شرایط مشابه برای سرمایه گذاران محلی باشد.
• سرمایه گذاران خارجی در انتخاب حجم (اندازه)، ترکیب و نوع سرمایه شرکت‌هایی که تأسیس می‌نمایند، در صورتی که در قوانین کشور ترکمنستان شرایط دیگری تعیین نشده باشد، آزاد هستند.
• به منظور رعایت قوانین کشور و تأمین امکانات دفاعی و امنیتی، ممکن است برای سرمایه گذاران خارجی، در انجام برخی از فعالیت‌ها و یا انتخاب مناطق خاص جهت انجام سرمایه گذاری، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی تعیین شود.
• اگر تغییرات قوانین کشور ترکمنستان وضعیت حقوق جاری سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی را ممنوع یا محدود نماید، کماکان تا مدت ده سال، قوانین زمان ثبت سرمایه گذاری خارجی بر فعالیت شرکت حاکم خواهد بود و شرکت‌های خارجی تا مدت برگشت سرمایه طرح از شرایط پیشین استفاده خواهند کرد. مقررات این بخش شامل قانون مالیات ترکمنستان نیز است.
• نسبت به سرمایه گذاری‌های کشوری که در خاک خود برای وضعیت حقوقی سرمایه گذاری شرکت‌های ترکمنستانی محدودیت ایجاد می‌کند، بر اساس قوانین کشور ترکمنستان محدودیت مشابهی تعیین می‌شود.

حمایت‌های قانونی ترکمنستان از سرمایه گذاران خارجی

علاوه بر مواردی که در مورد الزامات قانونی در خصوص سرمایه گذاران خارجی عنوان شد، برخی از حمایت‌های قانونی از سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های با سرمایه خارجی شامل موارد زیر می‌شود.

• سرمایه گذار و یا شرکت با سرمایه خارجی که از ابتدا اموال یا اطلاعات را به صورت مدرک و یا با دستگاه‌های الکترونیکی (لوح فشرده یا رایانه) به عنوان سرمایه خارجی به ترکمنستان آورده و ثبت کرده باشد، حق دارد اموال و اطلاعات مذکور را بدون مانع و بدون سهمیه بندی و مجوز و اجرای دیگر اقدامات غیر تعرفه‌ای تجارت خارجی از این کشور خارج کند.
• سرمایه گذار خارجی و یا شرکت با سرمایه خارجی از تاریخ ثبت طرح سرمایه گذاری و ثبت شرکت با سرمایه خارجی در خاک ترکمنستان، از حفظ حقوق و تضمین‌ها و تسهیلات در نظر گرفته شده در این قانون برخوردار می‌شود.
• ارگان‌های دولتی و مقامات اداری مرکزی و مجلس حق ندارند، در فعالیت‌های اقتصادی سرمایه گذاران و شرکت‌های با سرمایه خارجی که طبق قوانین ترکمنستان فعالیت می‌کنند، دخالت کنند. ارگان‌های مربوطه در صورت مشاهده اعمال خلاف قوانین ترکمنستان حق دارند در چارچوب اختیارات و صلاحیت‌های خود، اقداماتی برای حل و فصل موضوع انجام دهند. این نهادها حق ندارند، از این موضوع به عنوان ابزاری برای دخالت، توقف و یا محدود کردن دیگر فعالیت‌های قانونی سرمایه گذاران و شرکت‌های با سرمایه خارجی استفاده کنند.
• مقررات ارگان‌های دولتی و مقامات اداری مرکزی و محلی که بر خلاف قانون حمایت از حقوق سرمایه گذاران خارجی و شرکت‌های خارجی باشد، از درجه اعتبار ساقط است و اقدامات انجام شده طبق چنین مقرراتی، غیر قانونی خواهد بود.

سخن آخر

سرمایهگذاری در کشور ترکمنستان به مانند هر کشور دیگری از یک فرآیند خاص پیروی می‌کند که در طول آن باید از یک سری قوانین و مقررات به خصوص پیروی کرد. اینکه سرمایهگذاری فرد در این کشور چگونه پیش خواهد رفت به شرایط زیادی بستگی دارد. در هر صورت دولت‌های این کشور در چند سال گذشته تلاش‌های زیادی به منظور جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاری‌های خارجی در بخش‌های مختلف این کشور صورت داده‌اند و در این زمینه هم بسیار موفق بوده‌اند. همین موضوع در کنار تمامی اصلاحات و مشوق‌هایی که دولت برای سرمایه گذاران خارجی در نظر گرفته است می‌تواند دلیلی بر شروع سرمایهگذاری در این کشور باشد.

لطفا نظرات خود را به جهت بهبود در امر تولید محتوا با ما در میان بگذارید.

منابع:

https://www.pwc.com/uz/en/assets/pdf/doing-business-guide-in-turkmenistan-2012-2013.pdf

https://www.gov.uk/government/publications/overseas-business-risk-turkmenistan/overseas-business-risk-turkmenistan

https://photos.state.gov/libraries/turkmenistan/49351/pdf/2015TurkmenistanCCGFIN060915.pdf

https://www.theglobaleconomy.com/Turkmenistan/corporate_tax_rate/