ترکمنستان : با محیط سیاسی حاکم بر این کشور بیشتر آشنا شوید

کلیاتی در مورد کشور ترکمنستان و محیط سیاسی حاکم بر آن

کشور ما ایران مرز‌های آبی و خاکی زیادی با شکور‌های اطراف خود دارد. ترکمنستان نیز یکی از این کشورها است که در شما شرق ایران قرار گرفته است. به دلیل مرز زمینی زیاد روابط تجاری این کشور اعم از صادرات و واردات محصولات نفتی و گاری قابل توجه است. سرمایه گذاران دو کشور هم توجه خاصی به بازارهای کشور مقابل دارند. از این رو در این مطلب از سندباد قصد داریم تا مروری بر کشور ترکمنستان و محیط سیاسی آن بیندازیم.

جغرافیای کشور ترکمنستان

ترکمنستان در بخش غربی آسیای میانه قرار دارد. این کشور با کشورهای قزاقستان، ازبکستان، افغانستان و ایران هم مرز بوده و با دریای خزر مرز آبی دارد. وسعت خاک این کشور نزدیک به 500 هزار کیلومتر مربع است و از این لحاظ پنجاه و یکمین کشور پهناور جهان به شمار می‌رود. این کشور 1768 کیلومتر مرز آبی با دریای خزر دارد.

همسایگان این کشور با چهار کشور منطقه، ۳۷۳۶ کیلومتر مرز مشترک دارد. مرزهای کشور ترکمنستان شامل ۱۷۰۸ کیلومتر از غرب با دریای خزر، ۹۹۲ کیلومتر از جنوب با ایران، ۷۴۴ کیلومتر از جنوب شرق با افغانستان، ۱۶۲۱ کیلومتر از شمال و شمال شرق با ازبکستان و ۳۷۹ کیلومتر از شمال غرب با قزاقستان است.

بر اساس آمار سال 2020 میلادی، همان‌طور که در شکل زیر نشان داده شده است، جمعیت این کشور نزدیک به 6 میلیون نفر است که از این نظر صد و سیزدهمین کشور جهان به شمار می‌رود. شهر عشق‌آباد پایتخت این کشور است. شهرهای مهم و بزرگ ترکمنستان ترکمن باشی، داش حوض، ترکمن‌آباد، مرو، نبت داغ و بایرام علی هستند. این کشور دارای پنج استان شامل آخال، بالکان، داش حوض، لباب و مرو است. بزرگ‌ترین استان این کشور بالکان و پرجمعیت‌ترین آن، مرو نام دارد. عشق‌آباد که در استان آخال قرار دارد، با جمعیت بیش از 600 هزار نفر بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شهر ترکمنستان است. بندر ترکمن باشی در ساحل دریای خزر، یک مرکز صنعتی و تفریحی است که افزون بر داشتن پالایشگاه نفت و گاز، در تابستان پذیرای بسیاری از دوستداران دریا است.

واحد پول کشور ترکمنستان

واحد پول این کشور منات ترکمن است. اسکناس‌های جدید ترکمنستان یک، پنج ده، بیست، پنجاه، صد و پانصد مناتی است که ارزش یک منات جدید برابر پنج هزار منات پیشین است. اسکناس‌های قدیمی این کشور تا پایان سال ۲۰۰۸ معتبر بوده‌اند. هم‌زمان با چاپ اسکناس‌های جدید، سکه‌هایی برای نخستین بار با عنوان «تنگه» ضرب شده که ارزش هر صد تنگه برابر یک منات است.

ساعت بین‌المللی این کشور نسبت به ساعت گرینویچ پنج ساعت جلوتر است. ساعت بین‌المللی ترکمنستان یک و نیم ساعت از ایران جلوتر است، البته هنگامی که در ایران ساعت رسمی در شش ماهه نخست سال یک ساعت به جلو برده می‌شود، اختلاف زمانی شهر عشق‌آباد با تهران نیم ساعت می‌شود.

تاریخچه حکومت ترکمنستان

ترکمن‌ها از نژاد ترک و از ملیت‌های قدیمی به شمار می‌روند. بنا بر روایتی، ترکمن‌ها گروهی از ترک‌ها هستند که پیش از ترکان دیگر به اسلام گرویدند؛ بنابراین به آن‌ها «ترک ایمان» گفته شده و سپس مخفف آن واژه «ترکمان» شده است. پیش از قرن نوزده میلادی، ترکمنستان به دو بخش خان‌نشین به نام‌های خیوه و بخارا تقسیم شد.

در سال ۱۸۶۸ میلادی خان نشین خیوه به عنوان بخشی از امپراتوری روسیه درآمد و منطقه ترنس کاسپیای ترکستان روسیه نام گرفت. ترکمنستان در سال ۱۹۲۲ جمهوری شوروی سوسیالیست ترکستان را به گونه خود مختار تشکیل داد و در ماه می ‌۱۹۲۵ پس از استقرار اتحاد جماهیر شوروی، به عنوان یکی از جمهوری‌های این کشور سوسیالیست شناخته شد.

جمهوری ترکمنستان در ۲۷ اکتبر ۱۹۹۰ از اتحاد جماهیر شوروی اعلام استقلال کرد و در ۲۱ دسامبر ۱۹۹۱ به همراه ده کشور دیگر، از اتحاد جماهیر شوروی جدا شد. | این کشور در اکتبر ۱۹۹۱ با رأی مردم در همه پرسی استقلال، موجودیت خود را به عنوان یک کشور مستقل اعلام نمود و نام «ترکمنستان» را برای خود برگزید. ترکمنستان از دیدگاه سیاسی کشوری با موضع بی‌طرف است، این امر در دوازده دسامبر سال ۱۹۹۵ از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است.

نوع حکومت و قانون اساسی کشور ترکمنستان

حکومت ترکمنستان ریاستی و تک حزبی است و رئیس‌جمهور حسب قوانین این کشور، اختیارات گسترده‌ای دارد. این کشور دارای نهادهای سه گاندی مجریه، مقننه و قضاییه است.

قانون اساسی این کشور در هجده می ‌۱۹۹۲ در چهاردهمین نشست مجلس ترکمنستان به تصویب رسید، بر اساس این قانون، ترکمنستان کشوری دمکراتیک و لاییک است. بر مبنای قانون اساسی این کشور، رئیس‌جمهور، مقامات قوای مجریه و قضاییه را منصوب نموده و نامزدهای انتخابات مجلس را تائید می‌کند. بر مبنای همین قانون، استانداران به عنوان نمایندگان رئیس‌جمهور زیر نظر وی فعالیت می‌کنند و از سوی شخص رئیس‌جمهور منصوب و یا برکنار می‌شوند. قانون اساسی ترکمنستان مهم‌ترین سند حقوقی این کشور به شمار می‌رود و در هشت بخش و ۱۱۶ اصل تنظیم شده است.

قوه مجریه

رئیس‌جمهور ترکمنستان و شخص اول این کشور از هنگام استقلال تا سال 2006 صفر مراد نیازف بود. صفر مراد نیازف از سال 1990 ریاست جمهوری این کشور را در اختیار داشت و در سال 1999 توسط مجلس به عنوان رئیس‌جمهور مادام‌العمر انتخاب شد تا این که در سال 2006 درگذشت. هم اکنون دوره ریاست جمهوری در این کشور پنج ساله بوده و یک فرد بیش از دو بار نمی‌تواند به این سمت انتخاب شود. اعضای هیئت وزرا شامل رئیس‌جمهور، 9 معاون وزیر و 24 وزیر است که توسط رئیس‌جمهور برگزیده می‌شوند. سیاست بی طرفی ترکمنستان در مسائل جهانی و منطقه‌ای همواره توسط دولت مدنظر قرار می‌گیرد.

قوه مقننه

بر مبنای قانون اساسی این کشور، دو ارگان قانون گذاری با عنوان خلق مصلحتی (شورای مردم) و مجلس نمایندگان وجود دارد. نظام شکل گیری، اتخاذ تصمیم و نوع مصوبات این دو نهاد قانون گذاری به شرح زیر است.

شورای مردم یا خلق مصلحتی

خلق مصلحتی، مجلس نمایندگان ملت است و 2507 نماینده دارد. این شورا سالی یک بار تشکیل جلسه می‌دهد. این نهاد عالی‌ترین ارگان قانون گذاری این کشور بوده و تمامی اعضای دولت، قوه مقننه، قوه قضاییه و نمایندگان مردم در آن عضویت دارند. بخشی از اعضای آن انتخابی بوده و بخش دیگر نیز بر اساس جایگاه حقوقی خود به عضویت آن در می‌آیند. اعضای این مجلس شامل رئیس‌جمهور، اعضای هیئت دولت، نمایندگان مجلس، رئیس دیوان عالی، رئیس دادگاه عالی اقتصادی، دادستان کل، استانداران و نمایندگان بخش‌های مختلف کشور می‌شود. رئیس‌جمهور، رئیس خلق مصلحتی است.

مجلس نمایندگان

دومین ارگان قانون گذار این کشور است که وظیفه تدوین قوانین عادی را بر عهده دارد. این مجلس 125 نماینده دارد که به مدت پنج سال انتخاب می‌شوند. مجلس نمایندگان، تدابیر رئیس‌جمهور و تصمیمات خلق مصلحتی را به عنوان قانون تصویب نموده و برنامه‌های هیئت‌وزیران، بودجه کشور و گزارش‌های اجرای بودجه را تائید می‌کند.

قو ه قضاییه

دادگاه عالی، تنها دادگاه ملی این کشور است که 22 عضو آن توسط رئیس‌جمهور برای یک دوره پنج ساله انتخاب می‌شوند. رئیس‌جمهور دارای اختیار برکناری هر یک از قضات است. در ترکمنستان، دادگاه قانون اساسی وجود ندارد. نظام قضایی و دادرسی این کشور توسط شورای عالی قضایی اداره می‌شود. این نهاد اعضای دیوان عالی دادگستری، بازرسی ملی و دیگر مقامات عالی قضایی را برای تائید توسط شورای نمایندگان تعیین می‌کند.

همه قضات در تمام محاکم و مراجع قضایی توسط شخص رئیس‌جمهور و برای مدت پنج سال تعیین می‌شوند. دادگاه‌ها و مراجع قضایی این کشور عبارتند از:

• دیوان عالی
• دادگاه عالی تجاری
• دادگاه ولایت‌ها
• دادگاه تجاری ولایت‌ها
• دادگاه نظامی

دادگاه عالی تجاری

این دادگاه یک نهاد تخصصی برای بررسی و رسیدگی به دعاوی مطرح در زمینه بازرگانی و تجارت است. دادگاه عالی تجاری بر اساس قانون اساسی کشور ترکمنستان جایگاه بالایی در میان نهادهای حکومتی دارد.

وضعیت ریسک سیاسی در کشور ترکمنستان

بر اساس ارزیابی‌های انجام شده توسط نهادهای بین‌المللی، ترکمنستان در رده کشورهای با ریسک بالا قرار دارد، برابر ارزیابی‌هایی که صندوق ضمانت صادرات ایران انجام داده، این کشور در طبقه‌بندی ریسک، رتبه 6 را دارا است. سقف اعتبارات کوتاه مدت (تا دو سال) برای این کشور برابر با ۲۴ میلیون دلار و سقف اعتبارات بلندمدت (بالای پنج سال) ۴۷ میلیون دلار است.

افراد و گروه‌های با نفوذ در کشور ترکمنستان

حزب دموکرات حاکم بر کشور، تنها حزب قدرتمند ترکمنستان است. این حزب در سال ۱۹۹۱ توسط صفر مراد نیازف تأسیس شد. امروزه نزدیک به 80 درصد نمایندگان مجلس از اعضای این حزب بوده و دیگر احزاب سیاسی نقش کمرنگی در اداره کشور دارند.

سخن آخر

بدون شک با توجه به نیاز‌هایی که کشور ترکمنستان از جنبه‌های مختلف به بازار ایران دارد، می‌توان با تمهیداتی روابط تجاری میان این دو کشور را بیشتر از پیش رونق بخشید. سرمایه گذاران ایرانی نیز با گردآوری شناختی مناسب از فرهنگ و محیط‌های سیاسی و قانونی کشور ترکمنستان می‌توانند حضور پر رنگ‌تر در بازار‌های این کشور داشته باشند.

لطفا نظرات خود را به جهت بهبود در امر تولید محتوا با ما در میان بگذارید.

منابع:

https://www.pwc.com/uz/en/assets/pdf/doing-business-guide-in-turkmenistan-2012-2013.pdf

https://www.gov.uk/government/publications/overseas-business-risk-turkmenistan/overseas-business-risk-turkmenistan

https://photos.state.gov/libraries/turkmenistan/49351/pdf/2015TurkmenistanCCGFIN060915.pdf

https://www.theglobaleconomy.com/Turkmenistan/corporate_tax_rate/