شرکت مختلط چیست و انواع آن کدامند؟ هر آنچه که باید در مورد شرکت مختلط بدانید

شرکت مختلط یکی دیگر از انواع شرکت‌های تجاری است که در مقالات قبلی به بررسی انواع مختلف آن پرداخته‌ایم. شرکت مختلط به شرکتی گفته می‌شود که دارای یک یا چند شریک ضامن و یا با مسئولیت محدود و یا شرکا سهامی باشد و به همین جهت مختلط نامیده می‌شوند. در این مقاله از سندباد به شرکت‌های مختلط، قوانین و مقررات حاکم بر آن، نحوه تشکیل و انحلال و روابط میان شرکا خواهیم پرداخت.

شرکت مختلط چیست؟

پیش تر در مقاله «معرفی انواع شرکت های تجاری و تفاوت میان آنها» به معرفی نواع شرکت های تجاری پرداخته شد. گاهی در عمل دیده می‌شود که شرکت‌های سرمایه‌ای با شرکت‌های دیگر مخلوط شده و نوع دیگری از شرکت پیدا می‌شود به این طریق که یک یا چند شریک ضامن و یک یا چند شریک که مسئولیت آن‌ها محدود است، هر دو در یک شرکت دست به فعالیت مشترک می‌زنند.

انواع شرکت مختلط

در شرکت‌های مختلط، مسئولیت‌های شرکای شرکت با هم متفاوت خواهد بود و همین موضوع پایه و اساس شکل گیری انواع مختلف شرکت مختلط شده است. شرکت‌های مختلط به دو نوع زیر دسته‌بندی شده‌اند.

• شرکت مختلط سهامی
• شرکت مختلط غیر سهامی

شرکت مختلط سهامی

شرکت مختلط سهامی یکی از انواع شرکت‌های است و در واقع ترکیبی از شرکت تضامنی و شرکت سهامی است که در آن یک یا چند شریک، ضامن و دارای سهم الشرکه هستند و بقیه سرمایه به سهام با ارزش برابر تقسیم شده است.

شرکت مختلط غیر سهامی

شرکت مختلط غیر سهامی نیز در واقع ترکیبی از شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود است و شرکای ضامن به طریق شرکت تضامنی و شرکای دیگر به طریق شرکت با مسئولیت محدود عمل می‌کنند.

شرکت مختلط غیر سهامی طبق ماده ۱۴۱ شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می‌شود.

بیشتر بخوانید: شرکت سهامی خاص و سهامی عام، تفاوت در چیست؟

تشکیل شرکت مختلط چگونه است؟

تشکیل این قبیل شرکت‌ها، با تنظیم شرکت نامه است و نکات لازم و فرارها در شرکت نامه و یا اساسنامه شرکت قید می‌شود.

نام شرکت

در نام گذاری شرکت‌های مختلط باید موارد زیر را مورد توجه قرار داد.

• در نام شرکت باید عبارت مختلط و لااقل تام یکی از شرکای ضامن قید شود.
• به هر یک از شرکای با مسئولیت محدود که اسمش جزء اسم شرکت باشد در مقابل طلبکاران شرکت شریک ضامن محسوب خواهد شد.
• هر قراردادی که برخلاف این ترتیب بین شرکا قرار داده شود در مقابل اشخاص ثالث بی اثر است.

اداره شرکت

اداره شرکت‌های مختلط از چند جنبه با دیگر انواع شرکت‌های تجاری متفاوت است که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها به طور خلاصه وار اشاره شده است.

• مدیریت شرکت در هر حال با شریک ضامن است.
• اگر شرکای ضامن متعدد باشند، بستگی به توافق میان آن‌ها دارد که یک یا چند نفر از آن‌ها سمت مدیریت را داشته باشند.
• شریک با مسئولیت محدود نه به عنوان شریک حق اداره کردن شرکت را دارد و نه اداره امور از وظایف اوست.
• شریک با مسئولیت محدود حق انتخاب مدیر برای شریک را ندارد.

بیشتر بخوانید: شرکت با مسئولیت محدود چیست و چگونه کار می کند؟

روابط شرکا در شرکت مختلط

روابطی که میان شرکا در یک شرکت مختلط وجود دارد از دیگر نکات مهم در تشکیل این نوع از شرکت‌ها است. در شرکت مختلط غیر سهامی، دو نوع شریک تحت عنوان شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود وجود دارد.

شرکای ضامن

شرکای ضامن، مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود، کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه‌ای است که در شرکت می‌گذارد و یا باید بگذارد. شرکای ضامن باید کلیه سهم الشرکه خود را اعم از نقدی یا غیر نقدی بپردازند.

شرکای با مسئولیت محدود

شرکای با مسئولیت محدود پس از پرداخت سهم الشرکه خود دیگر به هیچ وجه مسئولیت نخواهد داشت و نیز ممکن است قسمتی از سرمایه نقدی را تأدیه و بقیه را تعهد نمایند. ولی سرمایه غیر نقدی باید به طور کامل تأدیه شود.

انتقال سهم الشرکه در شرکت مختلط

انتقال سهم الشرکه شرکای خاص مانند شرکت تضامنی، فقط با موافقت همه شرکا امکان پذیر است. شرکای با مسئولیت محدود تیتر بدون رضایت سایر شرکا نمی‌توانند سهم الشرکه خود را به غیر منتقل کنند.

ورشکستگی شرکت مختلط

ورشکستگی یک یا چند نفر از شرکای ضامن، موجب ورشکستگی شرکت پست و ورشکستگی شرکت نیز ملازمه قانونی با ورشکستگی ضامن ندارد.

در صورت ورشکستگی شرکت، طلبکاران به شرکای ضامن رجوع خواهند کرد و حق رجوع به شرکای با مسئولیت محدود را ندارند. اگر شرکت مختلط غیر سهامی ورشکست شود و دارایی شرکت میان طلبکاران خود شرکت تقسیم شده و طلبکاران شخصی شرکا، در آن حقی ندارند.

سود شرکت مختلط

چگونگی تقسیم سود در شرکت مختلط غیر سهامی تابع قرارداد شرکا است که در شرکت نامه با اساسنامه ذکر شده است. اگر در نتیجه ضررهای وارده، سهم الشرکه شرکا کم شود و مادام که این کمبود جبران نشده، تأیید و انتقال هر نوع منفعت به شرکا ممنوع است.

انحلال شرکت مختلط چگونه است؟

موارد انحلال شرکت مختلط غیر سهامی، مانند موارد انحلال شرکت تضامنی است ولی ورشکستگی شریک با شرکای با مسئولیت محدود موجب انحلال شرکت نمی‌شود.

از طرفی در هم شرکت مختلط سهامی به موجب ماده ۱۶۲ شرکت مختلط سهامی شرکتی است که تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل می‌شود. پس این شرکت ترکیبی از شرکت تضامنی و سهامی است. نسبت به شریک با شرکای ضامن، مقررات شرکت تضامنی و نسبت به شرکای سهامی، مقررات شرکت سهامی جاری است. شرکت مختلط سهامی در موارد زیر منحل می‌شود.

• وقتی شرکت مقصودی که برای آن تشکیل شده انجام دهد یا انجام آن غیر ممکن باشد.
• اگر شرکت برای مدت معینی تشکیل شده و مدت منقضی شده باشد.
• در صورتی که شرکت ورشکست شود.
• تصمیم مجمع عمومی به شرطی که در اساسنامه، این حق برای مجمع عمومی تصریح شده باشد.

مجمع عمومی در شرکت مختلط چگونه است؟

هر شرکت سهامی دارای مجمع عمومی است که مرکب از کلیه سهامداران شرکت بوده و مقررات مجمع عمومی شرکت‌های سهامی در آن جاری است. این مجمع عمومی لااقل سالی یک‌بار تشکیل شود و وظایف آن عبارت از چند مورد زیر است.

• انتخاب هیئت ناظر
• مطالعه گزارش سالیانه آن‌ها
• رسیدگی به محاسبات شرکت
• بحث در مورد امور جاری و لازم شرکت و هر گونه تصمیمی که به طور قانونی مجاز باشد.

چون اختیار اداره شرکت به دست شرکای ضامن است و شرکای سهامی نمی‌توانند در آن دخالت داشته باشند از این رو قانون حق نظارت را به شرکای سهامی داده است که از طریق مجمع عمومی اعمال می‌شود.

تفاوت شرکت مختلط غیر سهامی با شرکت تضامنی

یکی از تفاوت‌های مهم شرکت مختلط غیر سهامی با شرکت تضامنی در این است که طلبکاران شرکت مختلط غیر سهامی هنگامی می‌توانند برای بدهی شرکت به شرکای ضامن مراجعه کنند که:

اولاً: شرکت منحل شده باشد.

ثانیاً: دارایی شرکت برای پرداخت بدهی خود کافی نباشد.

این 2 شرط باید با همدیگر جمع باشد تا طلبکاران بتوانند به شرکای ضامن مراجعه نمایند، ولی در شرکت تضامنی به صرف انحلال شرکت امکان مراجعه طلبکاران به شرکا وجود دارد و فرقی نمی‌کند که دارایی شرکت برای پرداخت بدهی کافی باشد.

بیشتتر بخوانید: شرکت تضامنی چیست و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید

سخن آخر

شرکت‌های مختلف که به دو نوع مختلط سهامی و مختلط غیر سهامی تقسیم می‌شوند، از دیگر انواع شرکت‌های تجاری هستند. فرایند تشکیل و اداره این شرکت‌ها به توجه به ساختار منحصر به فردی که دارد تفاوت‌هایی با دیگر شرکت‌های تجاری دارد.